| بسمه‌تعالی دستورالعمل آموزش ترکیبی
مقدمه باتوجه‌به ظهور انقلاب صنعتی چهارم و اثرات مشهود آن بر نظام آموزش عالی از یک‌سو و اهمیت به‌کارگیری فناوری‌های تحول‌آفرین در نظام آموزشی با تأکید بر رویکرد ترکیبی از سوی دیگر، لزوم طراحی/بازطراحی الگوی یاددهی-یادگیری اثربخش بیش‌ازپیش در دانشگاه تهران موردتوجه قرار گرفته است؛ لذا باتوجه‌به اسناد بالادستی، مستندات راهبردی، مأموریت‌های جدید دانشگاه، بهره‌مندی از تجارب قبلی اعضای هیآتعلمی و دانشجویان و استفاده حداکثری از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ایجاد شده در راستای حفظ و بهبود کیفیت آموزش و در اجرای وظایف حوزه معاونت آموزشی دانشگاه، دستورالعمل آموزش ترکیبی در دانشگاه تهران به شرح زیر تدوین و به اجرا گذاشته می‌شود. 1-تعاریف - آموزش حضوری: شیوه‌ای که مدرسان و دانشجویان جهت تحقق اهداف یادگیری، در محل کلاس حضور فیزیکی دارند.
- آموزش الکترونیکی: شیوه‌ای که در آن فرایندهای مرتبط با یاددهی-یادگیری به‌صورت برخط و بدون حضور فیزیکی دانشجویان و مدرسان در محل کلاس، اجرا می‌گردد.
- آموزش ترکیبی: شیوه‌ای که با استفاده از ترکیب مناسب و بهینه از فناوری‌ها، ابزارها، روش‌ها، امکانات و تجهیزات محیط آموزش حضوری و الکترونیکی، باهدف ایجاد ظرفیت‌های جدید در نظام آموزش عالی برای حفظ و بهبود مستمر کیفیت نظام یاددهی - یادگیری، تنوع و انعطاف‌پذیری، افزایش سرعت و سهولت در دسترسی به محیط آموزشی و در نهایت افزایش میزان تحقق پیامدهای یادگیری در فراگیران و بر اساس زمان‌بندی اعلام شده در طرح درس، به‌صورت حضوری و یا به‌صورت برخط اجرا می‌شود.
- سامانه مدیریت یادگیری: نرم‌افزاری که کلیه فعالیت‌های مرتبط با فرایند یاددهی-یادگیری را به‌صورت برخط مدیریت می‌نماید. لازم به ذکر است سامانه مذکور در دانشگاه تهران به‌اختصار (ایلرن) نامیده می‌شود.
- محتوای الکترونیکی: محتوای آموزشی چندرسانه‌ای که شامل؛ فایل‌های الکترونیکی، ویدئو، گرافیک، متن، تصویر، اسلاید، پویانمایی و سایر مواردی است که توسط مدرس تولید شده و قابلیت ارائه از طریق سامانه مدیریت یادگیری را دارد.
- منابع درس: شامل مراجع و هرگونه اطلاعات تکمیلی موردنیاز دانشجویان است که از طریق سامانه مدیریت یادگیری (ایلرن) در اختیار ایشان قرار می‌گیرد.
- کلاس برخط: شیوه برگزاری کلاس که در آن دانشجویان و مدرسان از طریق سامانه ایلرن و با استفاده از ابزارهایی نظیر؛ دوربین، میکروفن و به‌اشتراک‌گذاری محتوای درس با یکدیگر تعامل دارند.
- طرح درس: بیانگر اهداف، پیش‌نیازها، سرفصل‌های اصلی، منابع، تکالیف، زمان و نحوه سنجش یادگیری دانشجویان به‌صورت مستمر و در پایان نیمسال، نحوه تدریس و برنامه زمان‌بندی برگزاری کلاس‌های حضوری و برخط به‌صورت هفتگی می‌باشد که توسط مدرس تدوین و در اولین جلسه کلاس به دانشجویان اعلام و در سامانه ایلرن نیز بارگذاری می‌شود.
- مدرس: در این دستورالعمل منظور از مدرس، ارائه‌دهنده درس می‌باشد.
2-روش اجرا - کلاس‌های درس در 4 هفته ابتدای نیمسال به‌صورت حضوری و بر حسب نوع درس (نظری، نظری-عملی) در 12 هفته بعد به‌صورت حداقل 50 درصد حضوری و حداکثر 50 درصد برخط برگزار می‌شود. ضروری است نحوه برگزاری 12 هفته پایانی نیمسال، پس از اعلام مدرس و تأیید گروه آموزشی مربوط و معاونت آموزشی دانشکده/ دانشکدگان/ مرکز/مؤسسه/پردیس، جهت اطلاع و بررسی در اختیار معاونت آموزشی دانشگاه قرار گیرد.
- دروس عملی، مشمول این دستورالعمل نمی‌باشند و به‌صورت کاملاً حضوری برگزار می‌شوند.
- حداقل زمان برگزاری کلاس‌های برخط در هر هفته به‌ازای هر واحد درسی، متناسب با نوع درس و طبق نظر مدرس به شرح زیر خواهد بود:
الف- در صورت عدم بارگذاری محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای تولید شده توسط مدرس)، مدت‌زمان برگزاری کلاس‌های برخط حداقل 50 دقیقه به‌ازای هر واحد درسی در هفته می‌باشد. ب- در صورت بارگذاری محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای تولید شده توسط مدرس) به میزان حداقل 25 دقیقه به‌ازای هر واحد درسی، مدت‌زمان برگزاری کلاس‌های برخط حداقل 25 دقیقه به‌ازای هر واحد درسی در هفته می‌باشد. - لازم است کلاس‌های برخط فقط با استفاده از سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی دانشگاه (سامانه ایلرن) برگزار گردد.
- لازم است مدرس طرح درس خود را متناسب با شیوه ترکیبی و قبل از شروع نیمسال تحصیلی تهیه و با تأیید گروه آموزشی در اولین جلسه کلاس به اطلاع دانشجویان برساند و فایل طرح درس را در سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی دانشگاه نیز بارگذاری نماید.
- در شیوه آموزش ترکیبی ارزیابی پیامدهای یادگیری دانشجویان به شیوه تکوینی و مستمر در طول نیمسال تحصیلی ضروری است.
- برگزاری امتحان پایان نیمسال به‌صورت حضوری الزامی است.
- لازم است کلاس اعم از حضوری یا برخط، در محل گروه آموزشی ارائه‌دهنده درس برگزار شود.
- برگزاری کلاس طبق تقویم، برنامه آموزشی و طرح درس اعلام شده توسط مدرس، در ساعات مقرر الزامی است. در موارد خاص که به علت مشخص و موجه، برگزاری کلاس امکان‌پذیر نشود، ضروری است مدرس ضمن هماهنگی با مدیرگروه آموزشی/ معاونت آموزشی واحد مربوط، کلاس برگزار نشده را عیناً به همان شیوه حضوری یا برخط جبران نماید.
- به‌منظور بهبود کیفیت فرایند یاددهی - یادگیری توصیه می‌شود، مدرسان (به‌خصوص در دروس با تعداد دانشجویان زیاد) از مشارکت فعال دستیاران آموزشی استفاده کنند. لازم به ذکر است دستیار آموزشی نمی‌تواند جایگزین شود و لازم است مطابق شیوه‌نامه مربوط اقدام گردد.
3-نظارت و پشتیبانی - جهت نظارت بر برگزاری کلاس‌های درس، ضروری است معاونت آموزشی هر یک از واحدهای دانشگاه به‌صورت مستمر اطلاعات مرتبط با وضعیت برگزاری کلاس‌ها به شیوه حضوری و یا برخط را کنترل و در سامانه‌ای که به این منظور طراحی گردیده است، درج نماید.
- ارزشیابی کلاس توسط دانشجویان بر اساس فرم‌های متناسب با رویکرد ترکیبی صورت خواهد پذیرفت.
- مسئولیت برنامه‌ریزی یکپارچه، صرفه‌جویی در وقت و هزینه و پیشگیری از بروز مشکلات مرتبط از قبیل مدت‌زمان لازم برای تردد دانشجویان جهت شرکت در کلاس‌های متوالی حضوری و غیرحضوری، به عهده مدیرگروه آموزشی/معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی واحد است.
- ضروری است واحدهای آموزشی دانشگاه به‌منظور پشتیبانی فنی از مدرسان و دانشجویان در شیوه آموزش ترکیبی، علاوه بر معرفی کارشناسان متخصص به معاونت فناوری‌های دیجیتالی دانشگاه، ایشان را به معاونت آموزشی دانشگاه نیز معرفی نمایند.
- نظارت بر حسن اجرای مفاد این دستورالعمل بر عهده معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده/ دانشکدگان/ مرکز/مؤسسه/پردیس دانشگاه تهران می‌باشد.
- نظارت عالی بر حسن اجرای این دستورالعمل و پایش فعالیت‌های انجام شده به عهده اداره کل نظارت و برنامه‌ریزی آموزشی معاونت آموزشی دانشگاه تهران است.
این دستورالعمل در جلسه مورخ 29/05/1401 شورای سیاستگذاری آموزش ترکیبی دانشگاه تهران تصویب شد و از نیمسال اول 1402-1401 لازم‌الاجرا است. معاونت آموزشی دانشگاه تهران
| 
